Imperializm językowy, czyli słowa zjadają słowa

Piszę to z żalem i coraz bardziej gasnącą nadzieją, na każdym bowiem kroku zauważam ten zaborczy imperializm wyrazu "jak", który pleni się niczym chwast tam, gdzie powinien i gdzie zupełnie nie pasuje. 

Błędy robią już nauczyciele, językoznawcy i pisarze. Żal mi słów, które wkrótce "jak" wyruguje z języka polskiego, chociaż nie powinno, bo znaczenie, jakim je zastępuje, pozbawione jest sensu. 

Żal mi "jeżeli", "odkąd", "skoro", "jeśli" i "kiedy", których jedynym grzechem jest długość. "Jeżeli" ma aż trzy sylaby, "odkąd", "skoro", "jeśli" i "kiedy" po dwie. To cała ich wina. 

Tak w mowie, jak i w piśmie, jesteśmy rasistami. Ktoś powiedziałby, że dążymy do maksymalnej ekonomiczności. "Mówiąc mniej, powiedz więcej", ale tracimy przy tym elegancję, tracimy finezję, tracimy urok języka. 

Co bowiem znaczy: 

"Jak ktoś jest, że tak powiem chamem w rzeczywistości pozasieciowej, to i w postach taki będzie." - mówi w dyskusji z innymi profesorami językoznawca Andrzej Markowski ("Bralczyk, Miodek, Markowski w rozmowie z Jerzym Sosnowskim, Wyd. Agora SA, s. 10).  

Panie profesorze, czy tu przypadkiem nie powinno zostać użyte "jeśli" jako słowo podkreślające warunkowość sytuacji?  

"... zawsze, jak przyjdziesz, będziesz przyjęty tak, jakbyś nigdy nie odchodził" - mówi w wywiadzie nauczyciel geografii ( Chciałbym porwać państwa dzieci - treść pod linkiem).

Czy tu nie chodzi o słowo "kiedy"? "Zawsze kiedy przyjdziesz, będziesz przyjęty..."

Wreszcie nóż w piersi wbija mi pisarz, Andrzej Stasiuk:

"Jak się próbuje odzyskać pozycję mocarstwa światowego, to się wchodzi do obcego kraju i go anektuje." - (Breżniew i miłość - treść pod linkiem)

Czy pisarzowi nie chodziło przypadkiem o słowo "jeżeli"? 

Zapewne tak. Domyślamy się, o co chodzi, mimo że słowo użyte jest nielogicznie. Żadnego z tych przykładów nie znajdziecie w Małym Słowniku Języka Polskiego pod redakcją Stanisława Skorupki z 1969 roku. Natomiast Wielki Słownik Poprawnej Polszczyzny PWN z 2012 roku, którego redaktorem jest wzmiankowany wyżej Andrzej Markowski, ku mojej rozpaczy dopuszcza jednak takie użycie! Widać, że prędzej czy później językoznawcy zawsze ulegają silniejszemu, czyli niechlujnym użytkownikom języka.

Tymczasem "jak" ma swoje pierwotne znaczenie ("Jak ładnie dziś wyglądasz!", "Opowiedział, jak to przebiegało") i całkiem spory zakres językowego istnienia. Jednak ciągle mu mało! Wwierca się w nasze wypowiedzi, zabiera miejsce innym, bardziej odpowiednim słowom.

Dbając o elegancję naszych wypowiedzi, nie posługujmy się wyłącznie potocznym "jak" występującym w roli spójnika czasu i warunku. Pamiętajmy też o jego pogardzanych poprzednikach: "kiedy", "jeśli", "jeżeli", "odkąd" i "skoro"!

Rzekłam.